Predanje o poreklu Grbica moze se naci u knjizi Milana Divjaka Lickog na adresi http://www.krajinaforce.com/node/

Prema predanju Grbici vode poreklo iz Stare Srbije, tacnije iz Krusevca, od Grbljanovica. Odatle su se preselili u severnu Dalmaciju, odnosno Oton, a odavde u Liku.

Dragi Miro,

ovo je stvarno tema za razmatranje.

Grbljanovići (Hrebeljanovići) su velikaška srpska porodica. Od njih je slavni knez Lazar.
Zanimljiv je ovaj podatak da se nijesu smjeli zvati Grbljanovićima. Bilo bi važno saznati zašto? Možda bi to dalo odgovor da li zaista vučeš korijene od Grbljanovića velikaša.
Čini mi se da je netko od ove porodice pokopan u crkvi Sv Sergija i Bakha u Grblju.
Nastoj pronaći što više radova o Grbljanovićima/Hrebeljanovićima. Ima na internetu podosta općenito o njima, ali bilo bi dobro da zaviriš u knjižnicu.
Izvještavaj nas, a ja ću koliko mi vrijeme dopusti pokušati da pronač‘em nešto.

Pozdrav,

Brane

Današje stanovništvo kopaoničkog podgorja konsolidovalo se naseljavanjima u XVIII i XIX veku, sa zapada (iz crnogorskih brda, Herzegovine i predela stare Raške ) na jednoj i jugozapada (s Kosova, iz Metohija ie Pologa u Makedoniji) na drugoj strani.

Ovakvu pricu o poreklu Grbica saznao sam i od mojih. Nesto slicno se moze naci o poreklu Grbica iz okoline Drvara (na stranama “Sela i okolina” i “Porodice”) , gde su Grbici ziveli/zive u Malom i Velikom Cvijetnicu, D. Vrtocu i Malom Ocijevu. Pretpostavljam da su ovi podaci su uzeti iz knjige “Unac” od Petra Radjenovica pisane pocetkom 20. veka.
http://www.mojdrvar.tk/

Trenutno meni nesto bliza pitanja su:
Kada i odakle su se doselili u Oton (kod Knina)?
Kada su se odselili u druga mesta Like i Krajine?
Dalje bih pokusao da dam odgovor na ova pitanja prema nekim dostupnim podacima odnosno moguce vreme kada su se te seobe desile.

Prema onome sto mi je poznato seobe u okolinu Knina su se desile jos od kralja Tvrtka. Najveca seoba Srba u Dalmaciju iz Bosne, Hercegovine i Stare Srbije je izvedena 1523 - 1527. godine.

Prema gornjim podacima Grbici su se iz Otona u M. Cvijetnic doselili otprilike oko 1780 godine. Po nekim dostupnim podacima do iseljavanja srpskog stanovnistva iz Severne Dalmacije doslo je u osmoj deceniji 18. veka zbog gladi i ugnjetavanja, a kasnije od 1782-1785. godine.

Hvala na javljanju i preporukama,

Miroslav

Prema popisu Like i Krbave iz 1712. godine Grbici se spominju u oblasti Zrmanje, Popina, Podlapca i Gracaca u 8 domacinstava.

1) “Vukoman Gerbich hat ein dritten Thal u. Petina“
2) “Sauan Gorbicz od let 30, brat baio 20, bratuced Radosau 13, male 3, xenskoga 8”
3) “Miladin Gerbich od let 40, xenskoga 2”
4) “Juray Gerbich od 50 brat 1 Vuchen 40, Sinoucza 2, Thoma 30, Radoicza 16, Jurceu sin Boxo 20, Vuczenou sin Jouan 16 mala 8, xenskoga 7”
5) “Maleuuk Gerbich od Let 30, brata Radiuoi 20, Lazo 18, mala 4, xenskoga 12”
6) “Dragosau Gerbich od let 50, brat Radouan 30, Sinouchi Juan 20, Niegouan 16, mala 4, xenskoga 18”
7) “Vucheta Gerbich bil ouidi pak prosal u turke pa dosal opet oudi od let, 28 mala 4 zenskoga”
”žPetar Gerbich od let 60 Sin Stoian, 30 mala 5 zenskog“

Popis je u vrsili Austrijanci, nakon sto je Lika 1689. godine pripala njima. U popisu se navode samo imena muskih punoletnih clanova domacinstva. Sigurno je da se ovde radi o prezimenu Grbić jer je slicno sa drugim prezimenima npr. Berkich=Brkić, Kernpotich=Krnpotić,...

Grbici poticu sa Kosova iz mesta Krusevac kod Decana!!!

Ovo bi se moglo zakljuciti na osnovu predanja o poreklu Grbica koje je navedeno u knjizi Milana Divjaka Lickog. Prema tome predanju Grbici su “u Dalmaciju dosli iz Stare Srbije, tacnije iz Krusevca”.

Tacnost ovakve tvrdnje ima pokrice u sledecim cinjenicama:

1) Selo Krusevac se nalazi na Kosovu u blizini Decana
2) U blizini se nalazi mesto Rznic gde je postojala crkva posvecena Sv. Srdju i Vakhu.

Mora se reci da se ovde neradi o poznatom gradu Krusevcu, prestonici cara Lazara, nego o istoimenom selu na Kosovu. U usmenom predanju u kojem se spominje i Krusevac, i Kosovo nikada nije bilo izricito napomenuto da se radi o mestu na Kosovu.
Drugo, “izvori” Srdjevdana, sto je slava i Grbica, su crkve posvecene Sv. Sergiju i Vakhu, kojih je kako sam na jednom mestu nasao bilo 15. Jedna od tih crkvi, cije razvaline su stajale do 19. veka, bila je i ona u Rznicu kod Krusevca.

Ako se navedena tvrdnja uzme kao tacna, onda su Grbici najverovatnije krenuli u seobu nakon Kosovske bitke. Ostaje pitanje da se vidi kojim putem i kada su dosli do Severne Dalmacije gde su bili prisutni u 17. veku. To je period od 1389 - 1689. godine.

Bicu zahvalan ako me neko moze uputiti na knjige ili internet adrese u kojima se obradjuju seobe nakon Kosovske bitke i sadrzaj Decanske hrisovulje.

Pozdrav.

Miroslav

Javljam se iz Australije. Deda mi je Vlado Kerkez, slavi Djurdjevdan. Poreklom je iz Prkosa. Interesuje nas historija Kerkeza, imamo neku manju informaciju historije i takodje se trudimo sto vise da doznamo i ujedno da stupimo u kontakt sa Kerkezima.

U knjigama “Bjelajsko Polje i Bravsko” od Petra Radjenovica i “Pounje u Bos. Krajini” od Milana Karanovica je o Grbicima napisano sledece:

Grbici su se u Skakavac doselili 1879 iz Zrmanje. U Suvaji je u prvoj polovini 20. veka bilo preko 30 kuca Grbica. Prvo se jedna grupa doselili u Smoljanu sa tromedje Like, Dalmacije i Bosne. Iz Smoljane se krajem 18. veka doselise u Suvaju, a onda opet jedan deo vrati u Smoljanu. U trecoj decenji 19.veka ovde se doseli jos jedna grupa Grbica iz Lickih Osredaka. Grbici u Račiću su se doselili u trecoj deceniji 19. veka iz Bjelaja

Dvadesetih godina proslog veka u selu Čatrnja je bilo 16 kuca Grbica. Dosli su ovamo oko 1800 godine iz Suvaje. Vracali su se nazad u Suvaju, pa opet ovamo nazad. Kada su dosli bila je samo jedna kuca. U isto vreme u zaseoku Jasenovac kod Bravskog bilo je 3 kuce. Dosli su iz Lapca sredinom 19. veka. U zaseoku Klenovac u to vreme je bilo 1 kuca Grbica. Oni su od Jasenovackih Grbica. U zaseoku Srnetica kod Bravskog, bilo je 4 kuce u to vreme. Dosli su ovamo iz Jasenovca 60-tih godina 19. veka. U isto vreme u Petrovcu je bila takodje 1 kuca Grbica koji su dosli pocetkom 20-og veka iz Suvaje.

Grbici iz okoline Drvana

U Mali Cvetnic Grbici su doselili iz Otona. Tu se zadrzali neko vreme i preselili u Veliki Cvijetnic u zadnjim decenijama 18. veka.
Grbici iz Donjeg Vrtoca su se doselili iz Osredaka(Lika) pocetkom 50-tih godina 19. veka.
U Malo Ocijevo Grbici su dosli posle okupacije (1878) iz Cvijetnica.

Koristeni podaci sa stranice mojdrvar.tk odnosno knjige “Unac” od Petra Radjenovica.

Grbici iz Krnjeuse

U Krnjeusi zive Grbici, slava Srdjevdan, potomci popa Jova Grbica iz Racica kod Bihaca, koji je u Krnjusu dosao kao djak i ozenio se u popovsku familiju Karanovic. Kada je umro poslednji svestenik iz kuce Karanovica, Jovo Grbic je preuzeo parohiju i na tom mestu je proveo od 1867. do 1903. Njegova dva sina su zivela u zadruzi i nakon Prvog svetskog rata.

Ovo je informacija iz rada “Sela parohije Krnjeuse” od Petra Radjenovica, do kojih sanm dosao zahvaljujuci uslugama biblioteke u Cacku.

Poreklo Grbica i cinjenice

Tokom zadnjih godinu i po dana sam uspeo doci do nekih podataka o poreklu Grbica, koji se medjusobno razlikuju. Postoje tri opcije koje svaka za sebe ima cinjenice koje govore i njihov prilog.

a) Grbici su iz Stare Srbije. Ovo je pre ma predanju Grbica iz Like, a iz knjige Milana Divjaka Lickog. Kao cinjenica koja govori u prilog tome je da je u mestu Rznic na Kosovu kod Decana postojala crkva Sv. Srdja i Vakha u cijoj je blizini Krusevac mesto koje se spominje u tom predanju.
b) Grbici su iz Hercegovine. Ovo je prema predanju Grbica iz Bjelajskog Polja, a iz rada Petra Radjenovica “Bjelajsko Polje i Bravsko”. Kao cinjenica koja govori u prilog tome je to sto je kult Sv. Srdja i Vakha bio veoma izrazen u okolini brda Srdj kod Dubrovnika, gde postoji vise crkava posvecenih Sv. Srdju i Vakhu. Takodje, u toj oblasti u Trebinjskoj sumi, se nalazi mesto Grbici.
c) Grbici su iz Crne Gore. Ova tvrdnja bi se takodje mogla uzeti u obzir kao ravnopravna predhodnim. Nekoliko crkava Sv. Srdja i Vakha je smesteno u oblasti Boke. Takodje vecina Grbica iz Crne Gore zivi u ovoj oblasti.

Grbici od XVII do XX veka

U drugoj polovini 17. veka Grbici su ziveli u oblasti Bjelajskog Polja kod Petrovca. U toku Velikog rata (1683 - 1689), a i posle toga u uskocko/mletackim akcijama koje je predvodio Stojan Jankovic vrsena je seoba iz oblasti Bjelajskog Polja u Kninsku Krajinu. Najvece seobe su izvrsene 1685/6. i 1692. godine u kojima je ucestvovalo po 500 i vise porodica sa oko 5000 clanova po seobi. Seobe su se vrsile starim rimskim putem Petrovac - Drvar - Knin. Najverovatnije u jednoj od ovih seoba su se preselili Grbici u Oton kod Knina.

Nakon rata posto je Lika pripala Austriji, 1700. godine, oblast Gracaca i Zrmanje naseljava stanovnistvo uglavnom iz Severne Dalmacije. U popisu 1712. godine u Zrmanji je bilo 5, u Gracacu 2 i u Podlapcu 1 domacinstavo (kuca) odnosno ukupno 16 porodica posto je neka od domacinstava imala 2-3 porodice. Od ovih 8 domacinstava 3 su bila bez zemlje, a oni su najverovatnije iz Bosne naknadno dosli nakon sto su ova dva mesta naseljena. Odavde su se Grbici raselili po Lici. Sigurno je da su se Grbici iz Gracaca odselili dalje jer se ne spominju u popisu iz 1915. godine u tom mestu.

Nakon Laudanova Rata (1688 - 1699) Srb i Donji Lapac su pripali Austriji, jedan deo Grbica iz Gracaca i Zrmanje se seli u Srb i Osredke. Odavde i iz predhodnih mesta stanovanja jedni Grbici naseljavaju u okolinu Drvara, tacnije u Mali i Veliki Cvijetnic, Donje Vrtoce i Malo Ocijevo. Drugi se naseljavaju ponovo u oblast Bjelajskog Polja. Odavde se Grbici dalje sele po citavoj Bos. Krajini.

Prezime Kovačević su u toj knjigi pisali ovako,

Kouatschewitsch

Kouatsouik

Kouatkovik

Kouatsoviz

Kouacheuich

Kouacovik

Kouacheuicz

Kouazenich

Zato se nije lako snać npr.

Stipan Gauran kupilie od Pokoinoga Gerge
Bogeticha zemlie pod kuchiom uza
Item u Kouachichah kupil od Kasumouicha uza
Item Kercheuine u tuerdoi glauichi kupil od obuchine
od let, 70 brat Miko, 50. Stipanou sin Jakou, 28.
Mihin sin, Mihouil, 20. mala, 3. xenskoga

Dragi Brane, evo da se posle izvesnog vremena vratim na ovaj tvoj post; jer sam dosao do nekih informacija vezanih za Grbice i njihovu slavu Srdjevdan:

1) Pre svega tu su podaci o crkvama Sv. Srdja i Vakha, koje se nalaze u oblasti Grblja, odnosno juzno od Bokokotorskog zaliva. Dve od tih crkva, na Djurdjevom Brdu kod Tivta i Brdistima kod Prevlake mogu se naci na ovoj mapi Tivatske Rivijere

a jos jedna na mapi Boke Kotorske
http://lepetane.com/Boka/boka-mapa.htm

2) Da postoje porodice u oblasti Grblja koje slave Srdjevdan, moglo bi se zakljuciti prema http://www.srdjevdan.org/node/863 Prema tim podacima neke od tih porodica su se doselile u 16. veku iz oblasti Skadarskog Jezera.

3) Takodje, prema “Prezimenima iz CG” od brace Miljanic, Grbica ima u tim oblastima
Grbić, Sutorina, Herceg-Novi, od njih su u čuraševićima i drugim naseljima Grblja;
Nije mi poznato koja im je slava.

Sve ovo se na neki nacin moze uklopiti u onaj podatak o predanju da su Grbici od Grbljanovica (Grebeljanovici, Hrebeljanovici), koji su pak prema nekim pretpostavkama poticu sa Grblja, sto nije niti potvrdjeno niti opovrgnuto.

Nisam do sada naisao na taj podatak da je neko od Grbljanovica sahranjen u nekoj crkvi na Grblju. Poznata mi je informacija da su u crkvi u mestu Podi kod Herceg Novog sahranjeni prema jednim informacijama kralj Dragutin i zena mu Dragija, a prema drugim dva vladara Mihail i Draginja.

Interesuje me da li imas vise informacija o ovim crkvama Sv. Srdja i Vakha na Grblju? Ako je to tacan podatak u kojoj od ovih crkava je pokopani ti Grbljanovici?

Pozdrav,

Miroslav