O PORIJEKLU SRPSKIH PORODICA;-)

(Voluminozan put u proslost kao putokaz za buducnost)

PRVI POMENI I PODACI O PRIBLIZNO
2.000 SRPSKIH PORODICA
NA OSNOVU ARHIVSKE GRADJE IZ:
BEOGRADA, CETINJA, KOTORA, HERCEG NOVOG,
DUBROVNIKA, ZADRA, MOSTARA, SARAJEVA,
NAPULJA, FIRENCE, VENECIJE,
BECA I BUDIMPESTE

Licna i porodicna imena ispisana iz starosrpskih hrisovulja i povelja, iz koznih i pergamentnih arhivskih knjiga srednjega vijeka nasla su se u monografiji SRPSKE PORODICE VOJVODSTVA SVETOG SAVE pok. profesora Novaka Mandica Studa, koja je naslovljena prema etnogeografskom prostoru u kojem su zivjeli nasi daleki preci.
Uz sadrzaj teksta o porodici, plemenu ili pojedincu, prilozena je u mnogim slucajevima i kopija dokumenta u kome se pominje neko ime ili vise njih, prezime porodice ili plemena i drugi podaci u kojima se govori o pojedincima ili o grupi, i o razlozima njihovog upisa u dubrovacke arhivske knjige, srpske povelje i hrisovulje. Tako su nadjene mnoge porodice, a narocito pojedinci, pretezno obicni ljudi i sirotinja izvadjeni iz arhivskih visestoljetnih zapisa u kancelarijskim i sudskim knjigama i ponovo ozivljeni u monografiji nakon vise vijekova koja govori o stoti-nama i hiljadama srednjovjekovnih porodica Stare Hercegovine i njenih sastavnih dijelova srpskih zemalja od kojih je obrazovana Hercegova zemlja krajem prve polovine XV vijeka.
Njihova prezimena i imena nalaze se na kamenopisima, u starim srpskim zapisima i natpisima, u poveljama i pismima srednjovjekovlja, u crkvenim i manastirskim zapisima i knjigama, na sakralnim objektima i brojnim nekropolama, na mramorovima i kamenim liticama, u pecinama i na drugim materijalnim spomenicima srednjeg vijeka.
Cinjenica je i te kako vidljiva iz ove vrijedne knjige da je prof. Mandic u nju ugradio etnicke, etnografske, arheoloske, geografske, antropoloske, lingvisticke, istorijske i politicke elemente, da bi temeljito stvorio etnogenezu srpskih srednjovjekovnih porodica, koje su zivjele u starim srpskim zemljama: Travuniji, Zahumlju, Neretvanskoj oblasti, Zagorju i susjednim zemljama od pocetka IX do kraja XV vijeka – u vremenskom intervalu od 7 vijekova.
Cilj profesora Mandica bio je da prezentuje ”istorijski utemeljene” podatke o procesu stvaranja porodica u najstarijim srpskim zemljama, a oni bi mogli posluziti kao pouzdan oslonac i piscima od struke i amaterima koji neumorno tragaju za odgovorom na pitanje: ko su i odakle su, a takvih je medju Srbima – sve vise.
Mandic je ostao dosljedan stavu da bez podataka o zivotu obicnih ljudi nema ni istorije naroda, pa je nastojao da pored porodica vlastelinskih licnosti srednjovjekovne Hercegovine: zupana, vojvoda, knezova, episkopa, upravljaca pojedinih oblasti, vojnih zapovjednika, diplomata, trgovaca, kastelana, misionara i notara – u svoju knjigu ukljuci sto veci broj porodica obicnih ljudi, najcesce sirotinje koja se unajmljivala u Dubrovniku i drugim primorskim gradovima, zatim slobodnih seljaka, zemljoradnika, kmetova i robova koji su radili na imanjima vlastele, stocara i ratnika.
Treba posebno naglasiti da mnoge od porodica koje su navedene u Mandicevoj knjizi vise ne zive u Hercegovini, ali se zato nalaze disperzirane po Bosni, Crnoj Gori, Srbiji, Hrvatskoj, a ne mali broj njih nalazi se u ”pravoj dijaspori” – Evropi i ostalim kontinentima.
Autor se ponekad vjesto posluzio i kazivanjem narativnih izvora i razumnim glasom narodnog predanja. Time je heuristicka podloga, iz koje je izniklo razgranato stablo ovoga djela, prakticno bezgranicna.
Iz svega do sada napisanog proizilazi da ce svaki pojedinac, svjestan svoga starosrpskog porijekla poseci za ovom knjigom, u nadi da ce u dubokoj proslosti pronaci zapretan i vlastiti korijen.

* * *

Nije moguce pratiti vecinu porodica kroz dugo istorijsko vrijeme od kraja XII ili od XIII vijeka pa do sadasnjosti zato sto nedostaju pisani izvori o njima u toku njihovog sveukupnog zivota na prostorima danasnje Hercegovine, dijela Crne Gore, jugoistocne Bosne, zapadne Srbije i juzne Hrvatske, zato je rijec iskljucivo o porodicama do kraja XV vijeka osim dijela koji govori o porodicama u predanjima i izvorima za koje se misli da su starinske. Treba imati u vidu cinjenicu da je znatan broj porodica mijenjao svoje porodicno ime (prezime) pa su se gubile genealoske linije zajednickog stabla i formirala nova porodicna prezimena u starom ili u novom kraju gdje su bile nastanjene. Iz istorijskih izvora srpske i latinske (pretezno dubrovacke) provenijencije vidi se da su sa prostora Travunije s Konavlima i Dracevicom, Zahumlja, dijela Duklje i Raske i osobito Primorske i Zagorske Srbije u prvim vijekovima zivota uz Jadransko more i u visokom gorju u oblastima kroz koje proticu Piva, Tara, Komarnica, Neretva i gornja Drina, bila cesta migraciona kretanja srpskog stanovnistva srednjovjekovnih balkanskih zemalja. Cesti ratovi Srba i susjeda oko teritorija i prevlasti desetkovali su srpske srednjovjekovne porodice koje su nestale s prvobitnih ognjista.
Neke su se iselile sa kontinentalnih starosrpskih prostora i iz primorskog dijela srpskih zemalja na druge teritorije prema istoku i zapadu, gdje su izgradile svoja ognjista na pustarama i napustenim zemljama sa kojih su sabljom branili svoje porodice i svoju nacionalnu zajednicu. Srbi, potisnuti od Turaka u drugoj polovini XIV vijeka pretezno su se sklanjali ka zapadu, gdje su osnivali nova stanista u kojima su ostali do etnickih i vjerskih progona 1991-1995. godine, kada su se morali povuci ka Srbiji i Crnoj Gori u kojima su nasli utociste.
Kako postojeci izvori o porodicama starosrpskih zemalja ne mogu zadovoljiti istorijski kontinuitet genetskog razvoja najveceg broja najstarijih srpskih porodica, ovdje su dati podaci u onoj mjeri koji, skoro u svim slucajevima, tacno oznacavaju pocetak javljanja pojedinih porodica u dokumentima istorijskog vremena, sto ce istrazivacima i piscima monografija i genealogija biti od koristi za njihov naucni pristup za pisanje porodicne istorije.
Svi podaci su koristeni iz starosrpskih povelja, pisama i drugih dokumenata, kao i iz dubrovackih arhivskih knjiga i objavljenih izvora drugih provenijencija o Srbima i srpskim porodicama.

* * *

KNJIGA O PORIJEKLU SRPSKIH PORODICA I PREZIMENA

Srpske porodice Vojvodstva Svetog Save, 587 str., tvrdi povez, veliki format (B5). Autor pok. prof. Novak Mandić Studo, dobitnik Nagrade “Vladimir Іorović.
Dio sadržaja: O najranijim pomenima Srba, Izvori o starim srpskim porodicama, Stare porodice u ćirilskim spomenicima, Titule i potpisi srpskih vladalaca rane Srbije, Travunije, Zahumlja i Zagorja, Imena sela prema porodiЍnim imenima, Pretkosovske porodice (1186-1389), Potkosovske porodice (1389-1482), PorodiЍna imena po oЍinstvu, Hronološki pregled srpskih porodica Vojvodstva Svetog Save, Starinske porodice u izvorima i predanjima, Grbovi porodica u FojniЍkom grbovniku i drugim grbovnicima, NajЍešća muška i ženska imena u dubrovaЍkim spomenicima od XIII do XVI vijeka, AzbuЍnik porodica prema hronologiji javljanja od 1186. do 1481. godine, i brojni drugi naslovi.

Cijena knjige je 10 eura.:-p

e-mail: [email protected]